اگر منظور شما از “اختلال اضطراب” به معنای “اختلال اضطرابی” یا “اختلال اضطرابی روانپزشکی” باشد، این اصطلاح به گروه گستردهای از اختلالات روانی اشاره دارد که شامل حالات اضطرابی متنوع است. افراد مبتلا به اختلالات اضطراب ممکن است از نظر روحی تجربهها و واکنشهای زندگی خود را با اضطراب شدید، نگرانی و ترس مشخص کنند.
برخی از اختلالات اضطرابی عبارتند از:
اختلال اضطراب عمومی (GAD): نگرانی و اضطراب مداوم در مورد مسائل مختلف، حتی در صورت عدم وجود تهدید واقعی.
اختلال اضطراب عمومی (Generalized Anxiety Disorder یا GAD) یکی از اختلالات اضطرابی است که با نگرانی و اضطراب مداوم در مورد مسائل و وقایع زندگی همراه است، حتی اگر هیچ تهدید یا خطر خاصی وجود نداشته باشد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب عمومی به طور معمول نگرانیها و فکرهای منفی را درباره موضوعات گوناگون مانند کار، مسائل مالی، سلامت، روابط اجتماعی و دیگر جنبههای زندگی تجربه میکنند.
ویژگیها و علائم اختلال اضطراب عمومی شامل موارد زیر میشوند:
نگرانی مداوم: افراد مبتلا به GAD تمایل دارند که به طور مداوم در مورد اتفاقات آینده نگران باشند، حتی اگر خطر مستقیم وجود نداشته باشد.
علائم فیزیکی: اضطراب ممکن است با علائم فیزیکی همراه باشد، از جمله لرزش، تعریق، تپش قلب، احساس خفگی یا تنگی نفس.
ناتوانی در کنترل نگرانی: افراد ممکن است سختی در کنترل نگرانی و فکرهای منفی خود داشته باشند.
عدم توانایی در استراحت: افراد مبتلا به GAD ممکن است مشکلات در استراحت و آرامش را تجربه کنند و حتی در مواقعی که شرایط بهبود یافته باشد، نگرانیها ادامه داشته باشند.
تاثیر بر عملکرد روزمره: این اختلال ممکن است بر عملکرد روزمره شخص تأثیر بگذارد و باعث مشکلات در کار، تحصیل و روابط اجتماعی شود.
برای تشخیص و درمان اختلال اضطراب عمومی، مراجعه به یک حرفهای در حوزه روانپزشکی مانند روانپزشک یا روانشناس توصیه میشود. درمانها ممکن است شامل مشاوره روانشناختی، درمانهای دارویی و تغییرات در سبک زندگی باشند.
اختلال ترس اجتماعی: اضطراب شدید در مواجهه با شرایط اجتماعی و ترس از نقدهای دیگران.
اختلال ترس اجتماعی (Social Anxiety Disorder یا SAD) یک اختلال اضطرابی است که با ترس و نگرانی مفرط در مواجهه با مواقع اجتماعی یا عملکرد در جمعیت همراه است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است احساس کنند که در مواجهه با دیگران قضاوت میشوند یا اینکه نمیتوانند در شرایط گروهی به طور طبیعی عمل کنند. این احساسات ممکن است در مواقعی مانند گفتگوها، جلسات کاری، جشنوارهها، یا حتی در مواجهه با نفرات جدید به ویژه افراد مهم نامی مشخص شوند.
علائم و ویژگیهای اختلال ترس اجتماعی شامل موارد زیر میشوند:
ترس از قضاوت دیگران: افراد مبتلا به این اختلال از ترس از قضاوت، نظرات منفی و رد شدن از سوی دیگران رنج میبرند.
ترس از شرایط اجتماعی: افراد ممکن است حتی در مواقعی که نیاز به اجتماع با دیگران وجود دارد، احساس ترس و نگرانی کنند.
احساس ترس ممنوعیت یا عدم توانایی در عملکرد: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است باور داشته باشند که نمیتوانند به درستی در مواقع اجتماعی عمل کنند و این احساس ممکن است باعث ترس و استرس شدید شود.
احساس ناراحتی فیزیکی: علائم فیزیکی نظیر تپش قلب، لرزش، تعریق، تنگی نفس و یا گیجی ممکن است در مواجهه با شرایط اجتماعی افزایش یابد.
تأثیر بر کیفیت زندگی: این اختلال میتواند به طور معتبری بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد و مانع از شرکت فعال در جوامع و فرصتهای اجتماعی کند.
درمان اختلال ترس اجتماعی ممکن است شامل مشاوره روانشناختی (ترکیبی از رویکردهای شناختی-رفتاری و رواندرمانی) و در صورت لزوم، داروهای ضد اضطراب باشد. اهمیت پشتیبانی حرفهای در تسلط بر ترس اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این اختلال بسیار مهم است.
اختلال ترس از موارد خاص (فوبیاها): اضطراب شدید در مواجهه با شیء یا شرایط خاص، مانند اختلال ترس از پرواز یا اختلال ترس از محل عمومی.
اختلال ترس از موارد خاص یا فوبیا (Phobia) یک نوع اختلال اضطرابی است که با ترس مفرط و نامنطقی از یک شیء، موقعیت، یا وضعیت خاص همراه است. این نوع اختلال اضطرابی میتواند تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد و باعث محدودیتهای مهم در زندگی روزمره او شود. فوبیاها ممکن است به شکل فوبیای خاص (Specific Phobia) یا فوبیای اجتماعی (Social Phobia) بروز کنند.
برخی از نوعهای فوبیاها عبارتند از:
فوبیای ارتفاع (Acrophobia): ترس از ارتفاعات، مانند کوه یا ساختمانهای بلند.
فوبیای حشرات (Entomophobia): ترس از حشرات، مانند مورچه، عنکبوت یا کنه.
فوبیای پرواز (Aviophobia): ترس از سفر با هواپیما یا ترس از پرواز.
فوبیای محل عمومی (Agoraphobia): ترس از محیطهای عمومی و یا مکانهایی که به سختی قابل فرار هستند.
فوبیای خون (Hemophobia): ترس از دیدن یا تماس با خون.
فوبیای مخوف (Phonophobia): ترس از صداهای شدید و مخوف، مثل صدای طوفان یا صدای انفجار.
فوبیای انفرادی (Monophobia): ترس از تنهایی یا بودن در محیطی بدون حضور دیگران.
فوبیای دندان (Dentophobia): ترس از درمانهای دندانی یا ویزیت به دندانپزشک.
اطرافیان فرد مبتلا به فوبیاها ممکن است فهم نکرده یا سختی درک این ترسها را داشته باشند، اما برای فرد خود تجربه این ترس به شدت واقعی و مزاحم است. درمان فوبیاها ممکن است شامل درمانهای روانشناختی مانند تحلیل رفتاری و تحلیل شناختی-رفتاری، ارائهی مهارتهای مدیریت ترس، و در برخی موارد داروها باشد. اهمیت مشاوره حرفهای و همکاری با تیم درمانی در این زمینه بسیار مهم است.
اختلال اضطراب بهنجار نشده (Panic Disorder): حملات ناگهانی از اضطراب شدید، همراه با علائم فیزیکی مانند تپش قلب، تنگی نفس و لرزش.
اختلال اضطراب بهنجار نشده یا اختلال حملات پانیک (Panic Disorder) یکی از اختلالات اضطرابی است که با حملات ناگهانی و ناکتنازی از اضطراب شدید، به همراه علائم فیزیکی و عاطفی شدید، همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، حملات پانیک را تجربه میکنند که به طور معمول ناگهانی شروع میشوند و به مدت کوتاهی (معمولاً چند دقیقه) استمرار دارند. این حملات میتوانند به طور غیر منتظره و در شرایط مختلف رخ دهند، حتی زمانی که خطر واقعی وجود نداشته باشد.
ویژگیها و علائم اختلال اضطراب بهنجار نشده عبارتند از:
حملات پانیک: تجربه حملات ناگهانی از اضطراب شدید با علائمی نظیر تپش قلب، تنگی نفس، لرزش، تعریق، احساس گیجی و یا گیجگی، درد در قفسه سینه و یا ترس از از دست دادن کنترل.
نگرانی در مورد حملات آینده: افراد مبتلا به این اختلال عمدتاً نگرانی در مورد احتمال وقوع حملات پانیک آینده را تجربه میکنند و ممکن است این نگرانیها به حدی برسد که روابط اجتماعی، شغلی و زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد.
تغییرات در رفتار به منظور جلوگیری از حملات پانیک: برخی از افراد ممکن است رفتارهایی مانند جلوگیری از مکانها و وضعیتهای خاص یا جلوگیری از فعالیتهایی که میتوانند حملات پانیک را ایجاد کنند، را اتخاذ کنند.
تأثیرات فیزیکی و روانی مکرر: حملات پانیک میتوانند به طور مکرر رخ دهند و باعث تأثیرات فیزیکی و روانی مکرر در زندگی فرد شوند.
برای تشخیص و درمان اختلال اضطراب بهنجار نشده، مشاوره روانپزشکی و یا ترکیبی از مشاوره و داروها ممکن است لازم باشد. داروهای ضد اضطراب و آنتیدپرسانها نیز ممکن است در مدیریت این اختلال مؤثر باشند.
اختلال اضطراب مشخص (Specific Phobia): اضطراب شدید در مواجهه با شیء یا وضعیت خاص.
اختلال اضطراب مشخص یا فوبیای خاص (Specific Phobia) یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که با ترس و اضطراب شدید در مواجهه با یک شیء یا موقعیت خاص همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، ترس بسیار شدید و ناشی از این شیء خاص را تجربه میکنند، به طوری که میتواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد و ممکن است تا حدی بر روزمرگی آنها تأثیر بگذارد.
ویژگیها و علائم اختلال اضطراب مشخص عبارتند از:
ترس مفرط: ترس و اضطراب شدید در مواجهه با شیء یا موقعیت خاص، مانند حشرات، ارتفاعات، خون، پرواز، مکانهای عمومی و غیره.
تجنب از مواجهه: فرد ممکن است تلاش کند تا از مواجهه با شیء یا موقعیت مورد ترسش اجتناب کند.
تأثیر بر کیفیت زندگی: این اختلال ممکن است به طور معتبری بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد، زیرا ممکن است محدودیتهای زیادی را در زندگی روزمره آنها ایجاد کند.
ترس از واکنش نامناسب: فرد ممکن است از واکنش نامناسبی به شدت ترسیده و این ترس ممکن است به گونهای باشد که منجر به اضطراب شدید شود.
ترس بیش از حد و ناخودآگاه: ترس از موضوع مورد ترس به گونهای است که فرد بیش از حد میترسد و ناخودآگاه در مواجهه با آن ترس قرار میگیرد.
اگر افراد احساس میکنند که ترس یا اضطرابشان نسبت به یک شیء خاص به حدی است که زندگی روزمره آنها را مختلف کرده و به کیفیت زندگی آنها آسیب زده است، مشاوره روانپزشکی و در صورت لزوم، درمانهای روانشناختی و یا داروها ممکن است به آنها کمک کند.
اختلال اضطراب ناشی از استرس پس از زندگی (PTSD): اضطراب و نشانههای ناشی از تجربیات وحشتناک و استرس طولانی مدت.
اختلال اضطراب ناشی از استرس پس از زندگی (PTSD) یک نوع اختلال روانی است که پس از تجربه یک یا چند وقایع وحشتناک و استرسزا، به وجود میآید. این وقایع ممکن است شامل حوادث جنگ، حوادث طبیعی (مثل زلزله یا طوفان)، تجربه خشونت جسمی یا جنسی، تصادفات خطرناک یا هر رویداد دیگری باشند که زندگی فرد را تهدید کرده یا او را با شوک ذهنی مواجه کرده باشد.
ویژگیها و علائم PTSD عبارتند از:
حملات ناگهانی از اضطراب: فرد ممکن است با حملات ناگهانی از اضطراب شدید، خفگی، تپش قلب و ترس مفرط مواجه شود.
بازپخت خاطرات: فرد ممکن است خاطرات مربوط به وقایع ترسناک را به صورت بازپخت کند، به صورت رویاها یا در زمانهایی که به یادآوری این تجربیات میپردازد.
استفاده از مکانها یا اشیاء به عنوان نمادهای ترسناک: فرد ممکن است از مکانها، اشیاء یا حالات مختلف به عنوان نمادهای ترسناک استفاده کند.
استفاده از مواد مخدر یا الکل: برخی افراد برای کنترل اضطراب و خفگی از مواد مخدر یا الکل استفاده میکنند.
احساس خفگی و دشواری در تنظیم احساسات: افراد ممکن است با دشواری در تنظیم احساسات خود و احساس خفگی مواجه شوند.
اجتناب از مواقع یا فعالیتهای مربوط به وقایع استرسزا: افراد ممکن است سعی کنند از مواجهه با موقعیتها، افراد یا فعالیتهایی که به یادآوری وقایع استرسزا مربوط هستند، اجتناب کنند.
برای تشخیص و درمان PTSD، مشاوره روانپزشکی، درمانهای روانشناختی (مانند درمان تحلیلی رفتاری-شناختی)، و در برخی موارد داروهای ضد اضطراب و آنتیدپرسانها ممکن است لازم باشد. درمان این اختلال به صورت چندجانبه و با همکاری تیم متخصصین میتواند مؤثر باشد.
معالجه اختلالات اضطراب ممکن است شامل درمانهای روانپزشکی، مشاوره روانشناختی، داروها و ترکیبی از این رویکردها باشد. هر کدام از این اختلالات دارای ویژگیها و رویکردهای درمانی خاص خود هستند.