درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه (مطلب ارسالی)

 اختلال بیش فعالی و نقص توجه یا  ADHD (Attention Deficit HyperActivity Disorder)نوعی اختلال عصبی رشدی است که به طور معمول در سنین کودکی تشخیص داده می‌شود و در صورت عدم درمان، تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. این اختلال می‌تواند بر عملکرد و رفتار افراد در محیط‌هایی از جمله خانواده، مدرسه و در اجتماع تاثیر منفی بگذارد. عوامل ژنتیکی تاثیر زیادی در بروز این اختلال دارد و وراثت پذیری بالایی دارد. 

 

اختلال بیش فعالی به طور خلاصه به دو دسته تکانشی و اختلال بی‌توجهی دسته بندی می‌شود و به صورت علائمی از جمله: کم‌توجهی یا بی دقتی، بیش فعالی، بروز رفتار‌هایی که بدون فکر قبلی صورت می‌گیرند، بی احتیاطی، حواس‌پرتی و سایر مواردی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم؛ ظاهر می‌شود.

دلایل بیش فعالی در کودکان

ژنیک نقش بسیار پررنگی در بروز اختلال بیش فعالی دارد، علاوه بر ژنتیک می‌توان به عواملی که باعث بوجود آمدن این اختلال می‌شوند، از جمله:

– ساختار متفاوت مغز

– حضور مادر کودک در محیط های آلوده در دوران حساس بارداری یا در سنین نوجوانی

– رژیم غذایی نامناسب

– مصرف دخانیات از جمله سیگار و مشروبات الکلی توسط مادر در دوره بارداری

– عوامل محیطی و اجتماعی مانند متشنج بودن محیط خانواده، فقر و … اشاره کرد.

– ساختار متفاوت مغز: مطابق اطلاعات به دست آمده توسط تیم پزشکان و روان پزشکان و روانشناسان کودک طی تحقیقات و تصویربرداری‌هایی که از مغز کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی انجام شد، متوجه شدند که مغز این دسته از کودکان نسبت به سایر، کوچک تر است و مواد شیمیایی و انتقال دهنده‌های عصبی مغز کودکان بیش فعال دچار مشکل هستند یا به درستی کار نمی‌کند.

– قرارگیری مادر کودک در محیط‌هایی که فلزهای از جمله سرب و روی در آن وجود دارد، توسط پزشکان منع شده است؛ زیرا بر این باورند که قرار گرفتن در معرض این فلزات باعث زایمان زودرس یا وزن کم کودک در موقع زایمان می‌شود که این عوامل در بروز بیش فعالی نقش دارند.

– سوء مصرف دخانیات به علت وجود نیکوتین در آن‌ها که عامل اصلی کمبود اکسیژن در رحم مادر است،باعث اختلال در رشد مغز جنین و همچنین باعث بروز اختلال بیش فعالی در کودک می‌شود.

– کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی رژیم غذایی مناسبی ندارند و کمبود مواد مغذی از جمله:آمینواسید‌ها که وظیفه ساخت سلول های انتقال دهنده عصبی را به عهده دارند، آهن و روی که به طور کلی برای همه کودکان ضروری است، اسید های چرب امگا ۳ که در بخش یادگیری و رفتاری تاثیر می‌گذارد.

– خانواده، منشاء اصلی اختلالات و درگیری‌های روانی افراد است. هرچه افراد در محیط آرام‌تر و سالم تر زندگی کنند، درصد مبتلا شدن به بیماری‌ها و اختلالات روانی کمتر خواهد شد.طبق تحقیقات به دست ‌‌‌آمده؛ بیشتر کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه در محیط هایی متشنج وآرام بزرگ شده‌اند.

علائم بیش فعالی در کودکان

حال می‌خواهیم به علائم بیش فعالی که در بالا به آن اشاره کردیم، بپردازیم:

به طور کلی، بیش فعالی به ۲ دسته تکانشی و بی‌توجهی تقسیم می‌شود.

بیش فعالی تکانشی:

تکانش به طور کلی به رفتار‌هایی گفته می‌شود که بدون فکر به عواقب آن انجام می‌شود و عموما نتایج نامطلوبی به همراه خود دارد.

کودکان مبتلا به بیش فعالی-تکانشی دارای علائمی از جمله: بی‌قراری، مشکل در انجام کارهای آرام مانند درس خواندن، عجول بودن و نداشتن صبر و شکیبایی، قدرت تکلم بالا و بیش از اندازه معمول صحبت کردن، قطع کردن صحبت دیگران، تحرک بسیار زیاد، مشکل ایستادن در صف و کارهایی نظیر آن که خواهان صبر و آرامش است برای این کودکان بسیار سخت و دشوار است.

بیش فعالی و نقص توجه: این کودکان به طور کلی با مشکلاتی از قبیل عدم تمرکز و توجه، مشکل در برنامه ریزی و طبق برنامه پیش رفتن، ناتوان در برقراری ارتباط چشمی در مدت زمان طولانی، دوری از انجام کارهایی که نیازمند تمرکز هستند درگیر هستند

بیش فعالی در کودکان؛ دلایل، علائم و درمان

سایر علائم کودکان بیش فعال

علائمی که گفته شد؛ اصلی ترین علائم کودکان بیش فعال است. در ادامه به سایر علائم کودکان بیش فعال می‌پردازیم:

– خشونت و رفتارهای پرخاشگرانه در مقابل اعضای خانواده یا دوستان و حتی خود

– بی‌خوابی؛ کودکان بیش فعال با وجود خواب کمی که در طول شبانه روز دارند بسیار پرانرژی هستند

– اختلال اضطراب و استرس؛ این امر منجر به آسیب‌های فیزیکی مانند ضربان قلب بالا، سرگیجه و در موارد وخیم باعث تشنج می‌شود.

– نافرمانی و عدم توجه به قوانین؛ توجه نکردن به صحبت‌های معلم و پدر و مادر و بروز رفتارهای نامناسب و مخرب در مقابل افراد قدرتمند تر از خود.

– عدم نظم و انضباط؛ این کودکان در نگهداری از وسایل خود بسیار ضعیف عمل می‌کنند و دائما وسایل خود را گم می‌کنند.

– عدم توجه به عواقب تصمیم ها و بی‌باکی مخرب؛ این کودکان بسیاری از خطرات را احساس نمی‌کنند و این موضوع باعث بوجود آمدن جرعتی نادرست در آن‌‌‌‌‌‌‌ها و در نتیجه به خطر انداختن جان خود و دیگران‌ می‌شوند

-اختلال افسردگی؛ مشکلات بی‌خوابی و عدم برقراری ارتباط با کودکان همسن خود باعث بروز افسردگی و گوشه‌گیری دربرخی کودکان می‌شوند.

باید توجه داشته باشیم، زمانی می‌توان کودکی را بیش فعال در نظر گرفت که حداقل ۶ ماه این علائم را از خود بروز دهد.

درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه

در بالاتر گفتیم که درمان بیش فعالی فقط با مصرف دارو صورت نمی‌گیرد و باید روان درمانی نیز در کنار مصرف دارو صورت بگیرد؛ کلینیک برگ سبز انواع خدمات درمانی روانشناسی را یه صورت تخصصی در کنار درمانگران مجرب و حرفه‌ای به شما عزیزان ارائه می‌دهند.

روش های زیادی برای درمان اختلال بیش فعالی وجود دارند که به آن‌ها می‌پردازیم:

-داروهای محرک:

مصرف قرص هایی مانند آمفتامین و متیل فنیدیت، باعث بهبود بخش انتقال دهنده عصبی مغز شده و باعث فعالیت آن می‌شود، تحقیقات و مطالعات نشان داده است که مصرف این داروهای محرک به صورت مداوم سبب تاثیرات بسیار خوبی در اکثر افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی شده است.این دارو ها نیز مانند هر داروی دیگری، دارای عوارض است که نباید از آن‌ها چشم‌پوشی کرد.عوارض این داروها علائمی از جمله: کاهش اشتها، سردرد، دل‌درد، اختلال در خواب را به همراه دارد.

-فعالیت بدنی:

ورزش و فعالیت بدنی، نقش پررنگی در درمان اختلال هایی مانند اضطراب و افسردگی و حتی بیش فعالی دارد. تمرینات منظم باعث بهبود تمرکز در کودکان مبتلا به بیش فعالی می‌شود و از حواس پرتی و بی‌توجهی آنها به قدر قابل توجهی کاسته می‌شود.

-نوروفیدبک:

روشی کاملا بی عارضه و پایدار و ثابت، به معنای آموزش مستقیم مغز است. در این روش درمان، مغز به طور آرام و پیوسته، برای عملکرد بهتر آموزش می‌بیند. در روش درمانی نوروفیدبک، اطلاعات مغز به صورت مداوم برای شخص و دکتر معالج به نمایش می‌گذارد.

در نوروفیدبک، آنچه در ذهن افراد رخ می‌دهد و آنچه در نهایت مغز علاقه‌مند به انجام آن است؛ مورد مقایسه قرار می‌گیرد. زمانی که مغز شما در حالت آرام‌تری قرار می‌گیرد، پاسخ مثبتی از سمت رایانه دریافت می‌کنید و پاداش می‌گیرید.

اختلال‌هایی از جمله: اختلال بیش فعالی و نقص توجه، افسردگی، اضطراب و استرس، حملات عصبی یا Panic Attack، وسواس فکری و … با نوروفیدبک به راحتی قابل درمان و کنترل هستند.

به طور غریزی؛ همه افراد در ابتدای درمان، نگران عوارض جانبی آن هستند، اما نوروفیدبک هیچ‌گونه عوارضی به همراه ندارد.دستگاهی که به سر وصل می‌شود(حسگر هایی به کف سر وصل می‌شوند که فعالیت الکتریکی مغز را در قالب امواج مغزی نشان می‌دهد)هیچ‌گونه اشعه و سیگنالی به بدن وارد نمی‌کند و صرفا وظیفه ثبت امواج مغز را به عهده دارد و در کل هیچ ضرری به مغز و بدن افراد وارد نمی‌کند.

توصیه‌هایی برای والدین کودکان بیش‌فعال

۱- برنامه ریزی برای کودکان بیش فعال: این کودکان در محدودیت و در حضور قوانین بهترین عملکرد را دارند. سعی کنید برنامه هارا به صورت منطقی و جذاب تدارک ببینید تا کودکتان از انجام دادن آن لذت ببرد.

۲-محیط آرام و سالم: همانطور که در بالاتر گفتیم، محیط خانواده مهم ترین مسئله برای داشتن سلامت روان است، سعی کنید محیط خانه را دوستانه و آرام نگه دارید؛ زیرا کودکان بیش فعال در محیط های شلوغ و متشنج نمی‌توانند تمرکز کنند.

۳-تمرین تماس چشمی طولانی مدت با کودک خود: کودکان بیش فعال در برقراری ارتباط چشمی و تمرکز برای گوش دادن به صحبت‌های دیگران ناتوانند، لذا سعی کنید این تمرین را در قالب بازی‌ای مهیج همراه با پاداش به کودک خود آموزش دهید.

۴-صبر و شکیبایی: برای درمان کامل و پایدار کودکان بیش فعال، به صبر و حوصله پدر و مادر کودک نیاز است، کودک خود را سرزنش نکنید و در مقابل رفتارهای اشتباه او با صبر و شکیبایی برخورد کنید

در این صورت، کودک شما صبور بودن و کنترل خشم را از پدر و مادر خود می‌آموزد.

۵-تشویق: به طور کلی کودکان خواهان تشویق هستند. تشویق کردن آن‌ها باعث ایجاد اعتماد بنفس بالا درآن‌ها، کمرنگ شدن رفتارهای مخرب و اشتباه واحساس باارزش بودن در کودکان می‌شود؛ پس هرگز قدرت تشویق کردن کودکان خود را نادیده نگیرید.