قرص‌های خواب آور چه عوارضی دارند؟ ملاتونین؟ (مطلب ارسالی)

قرص های خواب آور معمولا به سه دسته بنزودیازپین‌ها، باربیتورات‌ها و خواب آورها تقسیم می شوند. بنزودیازپین‌ ها مانند لورازپام، کلرودیازپوکساید، دیازپام و آلپرازولام در اصل داروهای ضد اضطراب هستند که باعث خواب آلودگی هم می شوند و به خوابیدن افراد کمک می‌کنند.‌ شاید این داروها در کوتاه مدت مفید باشند، ولی همه بنزودیازپین‌ها به طور بالقوه اعتیادآور هستند و می‌توانند باعث مشکلات حافظه و توجه شوند. آنها معمولاً برای درمان طولانی مدت مشکلات خواب توصیه نمی‌شوند. 

 

باربیتورات‌ ها (مثل فنوباربیتال)، گروه دیگری از داروها در دسته آرام بخش- خواب آور قدیمی تر هستند که سیستم عصبی مرکزی را سرکوب می‌کنند و می‌توانند باعث آرام بخشی شوند. توان باربیتوراتها می‌تواند از میزان آرام‌بخش تا بی‌هوش‌کننده متغیر باشد. برخی از انواع آن را برای بیهوشی بیماران استفاده می کنند. مصرف طولانی‌ مدت باربیتورات ها می‌تواند وابستگی فیزیکی و روانی نسبتا زیادی ایجاد کند. آنها در صورت مصرف بیش از حد کشنده هستند.

داروهای خواب جدیدتر به شما کمک می‌کنند سریعتر به خواب بروید. برخی از این داروهای خواب آور که به همان گیرنده‌های بنزودیازپین‌ها در مغز متصل می‌شوند، شامل زولپیدم، اسزوپیکلوم هستند.

آنها نسبت به بنزودیازپین‌ها به احتمال کمتری باعث ایجاد عادت می‌شوند، اما با گذشت زمان هنوز هم گاهی اوقات می‌توانند باعث اعتیاد جسمانی شوند. آنها به سرعت قادر به افزایش خواب آلودگی و خوابیدن هستند.

یکی دیگر از داروهای خواب آور به نام روزرم، متفاوت از سایر داروهای خواب عمل می‌کند. این دارو روی هورمون مغزی به نام ملاتونین تأثیر می‌گذارد و اعتیاد آور نیست. سوورکسانت یکی دیگر از خواب‌آورهای بی‌نظیر است که بر ماده شیمیایی مغز به نام اورکسین تأثیر می‌گذارد و اعتیادآور نیست. داروی خواب دیگر که اعتیاد آور نیست.

قرص‌های خواب آور چه عوارضی دارند؟

قرص‌های خواب هم مانند اکثر داروها، عوارض جانبی دارند. با این حال، تا زمانی که آن را امتحان نکنید، متوجه عوارض جانبی آن نخواهید شد.

اگر آسم یا سایر مشکلات سلامتی دارید، قرص‌های خواب‌آور می‌توانند در تنفس طبیعی تداخل ایجاد کنند و برای افراد مبتلا به مشکلات مزمن ریوی مانند آسم، آمفیزم یا انواع بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، خطرناک است.

عوارض جانبی رایج قرص‌های خواب آور عبارتند از:

سوزش یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها، بازوها، پاها یا ران‌ها

تغییرات در اشتها

یبوست

اسهال

مشکلات تعادلی

سرگیجه

خواب آلودگی در طول روز

خشکی دهان یا گلو

گاز معده

سردرد

سوزش سردل

کندی ذهنی یا مشکلات توجه یا حافظه

درد یا حساسیت معده

لرزش غیرقابل کنترل در بخشی از بدن

رویاهای غیر عادی

ضعف

قرص‌های خواب آور و افراد مسن

اگر ۶۵ ساله یا مسن‌تر هستید، حتما داروی خواب را زیر نظر روان پزشک مصرف کنید و از مصرف خود سرانه داروهای خواب پرهیز کنید.

افراد مسن در مقایسه با افراد جوان، شانس بیشتری برای ابتلا به مشکلات سلامتی در اثر مصرف داروهای خواب دارند. وقتی مسن‌تر هستید، قرص‌های خواب آور مدت زمان بیشتری در سیستم بدنی شما باقی می‌مانند. خواب‌ آلودگی می‌تواند تا روز بعد از مصرف ادامه یابد. گیجی و مشکلات حافظه نیز یکی از عوارض جانبی متداول است. این شرایط برای افراد مسن، می‌تواند منجر به افتادن، شکستگی لگن و تصادفات رانندگی شود.

تحمل سایر علائم برخی از داروهای خواب بدون نسخه، برای افراد مسن دشوارتر است. احتمال خشکی دهان، یبوست و دشواری در ادرار کردن وجود دارد.

قبل از اینکه تصمیم به مصرف قرص‌های خواب بگیرید، با پزشک خودتان صحبت کنید. آنها با معاینه پزشکی به شما در کشف علت مشکلات خوابتان مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال خواب کمک می‌کنند. همچنین پزشک می‌تواند راه‌هایی را برای درمان بی خوابی بدون تجویز دارو، پیشنهاد ‌کند.

آیا قرص خواب عوارض جانبی پیچیده تری دارد؟

برخی از قرص‌های خواب دارای عوارض جانبی بالقوه مضر از جمله پاراسومنیا (بدخوابی) هستند. پاراسومنیا حرکات، رفتارها و اعمالی هستند که کنترلی رویشان ندارید، مانند راه رفتن در حین خواب. در طول پاراسومنیا، خواب هستید و اطلاعی از کارهایتان ندارید.

پاراسومنیاهای همراه با قرص‌های خواب، رفتارهای خواب پیچیده‌ای شامل خوردن، برقراری تماس تلفنی یا داشتن رابطه جنسی در حالت خواب هستند. رانندگی در خواب، که رانندگی در حالت نیمه بیداری است، یکی دیگر از عوارض جانبی جدی قرص خواب است. اگرچه این عوارض جانبی خیلی نادر هستند، ولی تشخیص پاراسومنیا پس از اثربخشی دارو، دشوار است.

آیا امکان حساسیت به قرص‌های خواب آور وجود دارد؟

بله احتمال واکنش آلرژیک به هر دارویی وجود دارد، که می‌تواند به خاطر ماده فعال خود دارو یا هر یک از مواد غیرفعال آن (مانند رنگ، چسب یا پوشش) باشد. افراد دارای واکنش آلرژیک به یک قرص خواب خاص باید از مصرف آن اجتناب کنند. در صورت مشاهده عوارض جانبی زیر با روان پزشک تماس بگیرید:

تاری دید یا هر مشکل دیگری در بینایی

درد قفسه سینه

مشکل در تنفس یا بلع

احساس بسته شدن گلو

کهیر

گرفتگی صدا

خارش

حالت تهوع

تپش قلب

جوش

تنگی نفس

تورم چشم‌ها، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

استفراغ

بعلاوه ، یکی از عوارض جانبی جدی (حتی کشنده) هر دارویی برای فردی که به آن حساسیت دارد، آنافیلاکسی (anaphylaxis) است. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک حاد است. اثر احتمالی دیگر آنژیوادم (angioedema) است که تورم شدید صورت است. اگر در معرض خطر واکنش‌های آلرژیک هستید، مجدداً این احتمالات را با پزشک خودتان در میان بگذارید.

چه زمانی قرص خواب مصرف کنیم؟

معمولاً توصیه می‌شود که قرص خواب را درست قبل از زمان خواب مصرف کنید. بعلاوه، همیشه قبل از مصرف قرص خواب، زمان کافی برای خوابیدن بگذارید.

آیا ترکیب قرص‌های خواب آور و الکل خطرناک است؟

بله. مخلوط کردن الکل و قرص‌های خواب‌آور می‌تواند اثرات آرام‌بخشی دارو را دو برابر کند و این ترکیب می‌تواند باعث قطع تنفس فرد و منجر به مرگ شود. برچسب‌های قرص‌های خواب، حاوی هشدارهایی در مورد مصرف الکل در هنگام مصرف دارو هستند.

همچنین، هنگام مصرف برخی از قرص‌های خواب آور، نباید گریپ فروت بخورید یا آب گریپ فروت بنوشید. گریپ فروت میزان جذب دارو در جریان خون و مدت زمان ماندگاری آن در بدن را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند باعث آرام بخشی بیش از حد شود.

آیا امکان اعتیاد پیدا کردن به قرص‌های خواب آور وجود دارد؟

شاید پزشک برای بی خوابی کوتاه مدت، برای چند هفته قرص خواب تجویز کند. با این حال، برخی از قرص‌های خواب‌ مانند بنزودیازپین‌ها یا آگونیست‌های بنزودیازپین مانند زولپیدم (zolpidem) یا اسزوپیکلون (eszopiclone) پس از استفاده منظم برای مدت طولانی‌تر،  ممکن است با ایجاد تحمل نسبت به دارو، بی اثر شوند. همچنین شاید از نظر روانی به دارو وابسته شوید. سپس تصور اینکه بدون آن بخواهید بخوابید، شما را مضطرب می‌کند.

شاید بدون قرص خواب، به سختی بخوابید. این اتفاق، می‌تواند نشانه‌ای از یک وابستگی جسمی، عاطفی یا هر دو باشد. طبق برخی از مطالعات، استفاده طولانی مدت از قرص‌های خواب قادر به مختل کردن خواب است. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد وابستگی جسمی ‌یا عاطفی به قرص‌های خواب‌آور، پیروی از دستورات پزشک و قطع مصرف دارو در صورت توصیه او است.

ملاتونین چیست؟

ملاتونین یک نوروترانسمیتر یا پیام رسان شیمیایی است که مغز به طور طبیعی هنگام تاریک شدن هوا در شب آن را می‌سازد. این هورمون، پیام زمان خوابیدن را به بقیه بدن شما ارسال می‌کند و به تنظیم چرخه خواب شما کمک می‌کند. همچنین ملاتونین به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شود و می‌توان آن را به عنوان مکمل غذایی بدون نسخه به صورت قرص بلعیدنی مصرف کرد.

افراد معمولاً مکمل ملاتونین را برای جت لگ، اختلالات خواب و اضطراب قبل یا بعد از عمل جراحی مصرف می‌کنند. اما بسیاری از کارشناسان سلامت، استفاده از آن را برای بی خوابی به دلیل عدم وجود شواهد حمایتی برای استفاده از آن، توصیه نمی‌کنند.

نکاتی که باید قبل از مصرف در نظر بگیرید

قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی، از جمله ملاتونین، حتما با پزشک یا داروساز خودتان مشورت کنید. حتی اگر ملاتونین یک محصول طبیعی است، این بدان معنا نیست که نسبت به سایر داروهای خواب برای شما ایمن‌تر است. هنوز ممکن است تداخلاتی با داروها، شرایط سلامتی یا مواد غذایی مانند الکل پیدا کند.

مشکل مکمل‌های غذایی

 سازمان غذا و دارو (FDA) مصرف ملاتونین را در صورت ابتلا به هر گونه بیماری، تایید نکرده است. از آنجایی که ملاتونین یک مکمل غذایی است، به اندازه داروهای تجویزی توسط FDA قانونگذاری نمی‌شود. این بدان معناست که شرکت‌های فروشنده ملاتونین، ملزم به انجام تحقیقات مشابه برای نشان دادن میزان ایمنی و اثربخشی محصولشان قبل از فروش آن در بازار نیستند.

متأسفانه، وجود مقررات کمتر به این معنی است که  شاید محصول ملاتونین شما به اندازه ادعاهای سازنده، قوی نباشد یا اصلاً قوی‌تر باشد. طبق نتایج یک مطالعه، بیش از ۷۰ درصد از مکمل‌های ملاتونین حاوی مقدار قابل توجه و متفاوتی از ملاتونین نسبت به آنچه روی بطری مکمل ذکر شده، هستند. به عنوان مثال، یک محصول در هر دوزش تقریباً پنج برابر بیشتر از آنچه روی بطری قید شده بود، ملاتونین داشت.

مصرف چقدر بی خطر است؟

مکمل‌های ملاتونینی دارای دوزهای متفاوتی هستند که معمولاً از ۱ میلی گرم تا ۱۲ میلی گرم متفاوت است. دوز معمول برای بزرگسالانی که برای اولین بار ملاتونین را امتحان می‌کنند، ۳ میلی گرم است. مروری بر مطالعات متعدد هیچ عارضه جانبی را در این دوز گزارش نکرده است. اما عوارض جانبی کوتاه مدت با مصرف ملاتونین امکان پذیر است.

عوارض جانبی ملاتونین معمولاً خفیف است و شاید موارد زیر را بروز دهد:

خواب آلودگی

سردرد

حالت تهوع

سرگیجه

آیا استفاده کوتاه مدت ملاتونین بی خطر است؟

تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که استفاده کوتاه مدت ملاتونین برای اکثر افراد بی خطر است. متأسفانه، تحقیقات کافی برای تعریف اینکه چه مدت زمانی، کوتاه مدت و بلند مدت در نظر گرفته می‌شود، وجود ندارد. اگر مشکلات خواب شما بیش از چند هفته طول بکشد، وقت آن است که با پزشک خودتان مشورت کنید. این برای آن است که مطمئن شوید بیماری دیگری باعث بی خوابی شما نمی‌شود و بهترین درمان برای شما انجام شود.

آیا استفاده طولانی مدت ملاتونین بی خطر است؟

مطالعات کافی برای بیان اینکه آیا استفاده طولانی مدت ملاتونین در بزرگسالان یا کودکان بی خطر است یا خیر وجود ندارد. چند کارآزمایی بالینی نشان می‌دهد که شاید مصرف طولانی‌مدت ملاتونین در مقایسه با دارونما(قرصی بدون دارو) عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. اما تحقیقات بیشتری برای تایید ایمنی طولانی مدت مکمل‌های ملاتونین مورد نیاز است.

آیا می‌توانید هر شب ملاتونین مصرف کنید؟

برخی افراد این کار را می‌کنند، اما بهتر است از پزشک خودتان بپرسید که آیا این برای شما خوب است یا خیر. همچنین ملاتونین را می‌توان درست در صورت نیاز مصرف کرد. برای کمک به خوابتان بهتر است از کمترین دوزی که برایتان اثربخش است، استفاده کنید. در صورتی که مشکلات خواب شما برطرف شود، باید مصرف داروهای خواب را متوقف کنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود.

خبر خوب این است که طبق نتایج مطالعاتی، افراد حتی با مصرف مداوم هم به ملاتونین معتاد نمی‌شوند. بنابراین اگر نگران ماهیت اعتیاد آور برخی از داروهای خواب با نسخه هستید، ملاتونین گزینه احتمالی مناسبی است. با این حال، برخی از افراد متوجه شده‌اند که ملاتونین پس از مدتی که آن را مصرف می‌کنند، برایشان کارآیی ندارد.

آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین خطری برای سلامتی دارد؟

خطرات سلامتی ناشی از مصرف طولانی مدت ملاتونین به دلیل عدم اجرای مطالعات با کیفیت، هنوز ناشناخته است. اما با توجه به آنچه تاکنون مطالعه شده است، به نظر نمی‌رسد ملاتونین مشکل جدی ایجاد کند.

برخی از کارشناسان نگرانی‌هایی را در مورد تأثیر منفی مکمل‌های ملاتونین بر بلوغ و سلامت باروری مردان، ابراز کرده‌اند. تحقیقات بیشتری برای تأیید هر یک از این نگرانی‌ها مورد نیاز است.

همچنین تحقیقات کافی در مورد ایمن بودن مصرف ملاتونین در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد. زنان باردار یا شیرده باید قبل از مصرف ملاتونین با پزشک خودشان مشورت کنند.

آیا ملاتونین برای کودکان بی خطر است؟

احتمالاً بی خطر است ولی کارشناسان هنوز مطمئن نیستند. بر اساس تحقیقاتی که در حال حاضر موجود است، استفاده کوتاه مدت ملاتونین برای اکثر کودکان بی خطر به نظر می‌رسد. اما مطالعات بالینی در مورد ملاتونین در کودکان محدود است. به همین دلیل، هیچ توصیه روشنی در مورد میزان مناسب ملاتونین برای کودکان، یا بی خطر بودن مصرف طولانی مدت آن وجود ندارد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که شاید دوزهای کم به خواب کودکان کمک کند. اما دوز مناسب باید برای کودک شما توسط پزشک تعیین شود. قبل از دادن مکمل ملاتونین به کودکان یا نوجوانان با پزشک خودتان صحبت کنید.

خلاصه و جمع بندی

ملاتونین یک داروی کمک کننده  به خواب و از جمله مکمل‌های محبوب بدون نسخه است. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد ایمنی مصرف طولانی مدت آن وجود دارد. حتی مطالعات کمتری در مورد اثربخشی یا بی خطر بودن ملاتونین برای کودکان وجود دارد. به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف ملاتونین با پزشک مشورت کنید. اگر در حال حاضر ملاتونین مصرف می‌کنید و هنوز خواب با کیفیتی ندارید، با پزشک صحبت کنید تا در مورد گزینه‌های درمانی دیگر مشورت کنید.