تمایز بین مشاهده و ارزیابی- نگرش با قضاوت و بدون قضاوت

بنشینید و منتظر بمانید تا فکری به ذهنتان خطور کند. عجله نکنید؛ ما مطمئن هستیم که به زودی یکی خواهد آمد. آها، بالاخره سر و کله یکی پیدا شد! این سوال را از خود بپرسید: چه کسی متوجه این فکر شد؟ پاسخ واضح است: "شما"! اما "شما"یی که مشاهده می‌کنید، نفس می‌کشید و تجربه می‌کنید از سویی با افکار یا ذهنتان یکسان نیستید؟ 

تمرین زیر به شما کمک می کند تا با تفکر و نظارت خود ارتباط برقرار کنید. مثال فوق بیانگر سهولت فرو رفتن شما در افکار قبل از وقوع رویدادهای دیگری است که ناشی از یک وضعیت ذهنی بیش از حد ارزیابی کننده و قضاوت کننده میباشد.  

مثال!

همانطور که در صندلی کار نشسته ایم، با ذهن های ارزیابی کننده و قضاوت کننده خود ارتباط برقرار می کنیم. در این تمرین وظیفه ما این است که هر چیزی را که می بینیم نقد کنیم. ما افکار انتقادی و قضاوت های زیر را در مورد محیط اطراف خود یافتیم:

•  کاغذها همه جا روی هم انباشته و تلنبار شده اند. چه آشفتگی فاجعه باری!

• چه کسی می تواند در این مکان کار کند؟

• چگونه کسی می‌تواند برای همیشه روی صفحه‌ کلیدی مانند این که به جایی متصل است، تایپ کند؟

• قرار است چند لیوان و فنجان نشسته اینجا بمانند تا بالاخره یکی از ما عاصی شود و آنها را به آشپزخانه شوند؟

• آن عکس روی دیوار یادبود دانشگاه  چروک برداشته و کج شده است.

• به این آشفتگی سیم های کامپیوتر زیر میز نگاه کنید. شبیه گودال مار است.

• تعداد زیادی کتاب در قفسه ها وجود دارند، یک وجب گرد غبار روش نشسته!

• آن کارتن پر از سوابق مالیاتی در هم بر هم سال گذشته را می بینید؟ کی قرار است آنها را بایگانی کنیم؟

• با این همه هرج و مرج، ما هرگز نمی توانیم این تمرین ^* !&*%#^@!  را انجام دهیم!

ما انجام این تمرین را بسیار ساده دیدیم، زیرا ما نیز مانند دیگران به راحتی در حالات ذهنی قضاوتی و انتقادی قرار می گیریم. کار دشوار تر به "شما"ی نظاره گر و غیر ارزشیاب دسترسی داشتن است. به عبارت دیگر صرفاً به آنچه در اطرافتان می گذرد و تجربه می کنید همان طور که هست ببینید و نه بهتر، مهم تر یا هیجان انگیزتر. در اینجا مطلبی که هنگام توجه به آنچه در لحظه حال اتفاق می افتد را نوشتیم و البته در آن قضاوتی وجود ندارد:

• در حال حاضر، صدای جیک جیک پرندگان را می‌شنویم، مگسی که از دری باز وارد می شود و در اتاق وزوز کنان پرواز می‌کند و در پس‌زمینه، صدای بوق لباس خشک‌کن به ما خبر می‌دهد که البسه آماده هستند. ما کاغذهایی را می بینیم که در گوشه کنار روی هم تلنبار شده اند، صفحه کامپیوتر، میزها، قفسه های چوبی، تلفن، و سگ هایی که روی زمین چرت زده اند. سیم‌های سیاه و سفید را می‌بینیم که در زیر میز به شکل چیدمان مرتب در هم پیچیده شده‌اند. کلیدهای پلاستیکی کیبورد، پارچه‌های صندلی‌هایمان، مجله هایی با روکش کم و بیش براق روی میز و یک لیوان چای سرد را حس می‌نمائیم. ما همچنین نفس خود را در حالی که به آرامی وارد ریه می شود را نیز احساس می کنیم.

پس از مدتی، با قضاوت‌ به لحظه کنونی‌مان با کمی کج خلقی، مستغرق در اندیشه و دلسردی نگریستیم. اما از نکته مهم این بود که به سادگی به خودمان اجازه دادیم که آنچه را در مقابلمان بود بدون ارزیابی تجربه نمودیم و احساس آرامش کردیم. کارهایی که در دست داشتیم کمتر دلهره آور به نظر می رسیدند. ما از تحقیر خود عقب نشینی کردیم و به زودی متوجه شدیم که جذب نوشته هایمان شده ایم.

تمرین!

این تمرین سه قسمتی را همین الان انجام دهید. اجازه ندهید افکاری مانند "این احمقانه است"، "این برای من چه کاری می تواند انجام دهد؟" یا "من این کار را زمانی انجام می دهم که زمان بیشتری داشته باشم" سر راه شما قرار نگیرد. برای تکمیل کاربرگ 8-1 این دستورالعمل ها را دنبال کنید. سپس به سراغ کاربرگ های 8-2 و 8-3 بروید.

1. بنشینید و به همه چیز اطراف خود نگاه کنید.

2. در هر چیزی که می بینید چیز منفی پیدا کنید.

3. هر فکر انتقادی که به ذهنتان می رسد را یادداشت کنید.

4. پس از پایان کار به احساس خود توجه کنید و آن احساسات را یادداشت کنید.