آنچه که پرواز از دنیای روان برداشت کرده (با انتقاد و رفتار غیر منصفانه چه کنیم؟)
هر انتقادی را نباید بپذیریم. باید بتوانیم انتقادات سازنده را از غیر سازنده تشخیص دهیم و با آنها به شیوهای مناسب برخورد کنیم. انتقاد سازنده یک بازخورد مفید و عملی است که به ما کمک میکند تا خودمان را بهبود بخشیم و از خطاها و نقصهایمان آگاه شویم.انتقاد غیر سازنده یک بازخورد منفی و تخریبی است که به ما آسیب میزند و از ارزش و اعتماد به نفسمان کاسته میشود.
تکرار انتقاد- خیلی ساده و در کمال آرامش شکایت فرد منتقد را برایش تکرار کنید تا مطمئن شوید که مطلب را خوب متوجه شدهاید. به چشمان او نگاه کنید و با لحنی غیرتهاجمی بگویید: «خُب، پس منظور شما این است که…» و با این کار انتقاد او را به زبان خودتان تکرار کنید. در اینجا هدف این است که تمرکز را از اختلافات برداشته و بر مسئلهی اصلی بگذاریم.
برخورد با انتقاد غیر منصفانه- بعد از اینکه انتقاد غیرمنصفانه شنیدید و آرامش خود را حفظ کردید حال وقت آن رسیده که یک واکنش هوشمندانه داشته باشید. در چنین مواقعی عین جمله ای که منتقد بیان کرده است را تکرار کنید. در این حین به چشمان فرد مقابل نگاه کرده ولی عصبانی یا ناراحت نباشید. با انجام این کار نشان می دهید که قصد دارید از درست شنیدن خود اطمینان حاصل کنید.
نگاه از دید منتقد- بعد از اینکه با حفظ آرامش، انتقاد وارد شده را تکرار کردید و فرد منتقد به بحث ادامه نداد، حالا نوبت واکنش هوشمندانه می رسد. در چنین موقعیتی می توانید از جانب منتقد به قضیه نگاه کنید. در واقع بیان کنید که ممکن است پروژه کاری نیاز به انجام اقدامات بیشتر داشته باشد. یک رفتار محترمانه از خود نشان دهید. با انجام این کار ثابت می کنید شما فردی انتقاد پذیر هستید.
ذهن روی هر دو دیدگاه- بیان پاسخ هوشمندانهای به انتقاد: «میدانم ممکن است چه برداشتی از این ایده داشته باشی، اما احتمالا من آن را خیلی خوب توضیح ندادم.» چنین جملات باعث به وجود آمدن احترام میشوند. شما با این کار نشان میدهید که میخواهید به مسائل از دیدگاه او نگاه کنید و میدانید چرا به این نتیجه رسیده است. حالا شما به او این فرصت را میدهید که لطف شما را جبران کند.
رفتار بدون تعصب- کسانی که تعصب بیجا نسبت به رفتار نادرست خود دارند در نهایت نمی توانند پیشرفت کنند و ممکن است فرصت های رشد را از خود بگیرند. بهتر است نشانه های تعصب را از خودتان دور کنید.
حاضر جوابی- یادتان باشد که افراد پخته و کاردرست، قبل از اینکه درباره ی کارهایشان حرف بزنند، ابتدا فکر می کنند. این کار باعث می شود تا شما درست و به موقع صحبت کنید. کما اینکه حاضر جوابی ممکن است باعث شود شما جملاتی را به زبان بیاورید که بعد ها از گفتن آن پشیمان شوید. به این فکر کنید که پاسخ شما قبل از هر کسی ابتدا باید به درد خودتان بخورد و فقط جنبه ی یک جواب قاطعانه نداشته باشد.
پاسخ مناسب- بدون شک همه کسانی که انتقاد غیرمنصفانه مطرح می کنند از موضع خود کوتاه نمی آیند. در چنین مواقعی برای خاتمه دادن به بحث می توانید از بیان جملاتی که معنی تشکر کردن بابت دقت به موضوع دارند، استفاده کنید. با انجام این کار فرصت پیدا خواهید کرد به انتقاد بیان شده فکر کرده و جواب مناسبی را مطرح کنید.
یافتن حقیقت- این موضوع خیلی خیلی مهم است. شما باید بتوانید تشخیص دهید که کدام قسمت از صحبت های انتقادی یک فرد، حقیقت است و کدام قسمت از روی غرض ورزی و توهین ادا می شود. جدای این موضوع ، اگر کسی در حال انتقاد شما به صورت کلی است، سعی کنید که با پرسش جزئیات، به حقیقت واقعی دست یابید. از او بپرسید که دقیقا کدام قسمت حرف من ناراحت کننده، اشتباه و یا آزار دهنده بوده؟! با شناخت این جزئیات، عملکرد شما در ارتباط با تصحیح خودتان، بهتر خواهد بود.
حفظ آرامش- اگر با شنیدن انتقاد غیر منصفانه به سرعت ناراحتی خود را نشان دهید، عصبانی شده و پرخاشگری کنید، اوضاع به نفع شما پیش نخواهد رفت. با انجام این کار اولا نشان میدهند که فردی انتقاد پذیر نیستند و دوما به دیگران ثابت می کنید که آن انتقاد در مورد شما واقعیت دارد.
پذیرش خطاها- شاید تعجب کنید اما سخت ترین قسمت مهارت مقابله با انتقاد، این است که شما بتوانید اشتباه خود را قبول کنید. وقتی از پس این کار بر بیایید، تقریبا نصف راه را رفته اید و دیگر انتقاد برایتان آنقدرها اذیت کننده نخواهد بود. پذیرش مسئولیت خطاها و اشتباهات، کاری است که از شما فردی بالغ و آگاه می سازد. یادتان باشد که موافقت با فردی که از دست شما ناراحت شده و یا انتقاد سازنده ای از شما دارد، باعث می شود که فضای رابطه، مسالمت آمیزتر و سالم تر بماند.
لحن انتقاد- گاهی اوقات لحنی که فرد منتقد از آن استفاده میکند، میتواند در تشخیص ماهیت انتقادی که به ما وارد ساخته است، کمک کننده باشد. باید ببینیم که آیا انتقاد با صدایی بلند، خشن یا تحقیرآمیز بیان شده و قصد فرد منتقد در هتک حرمت و آبروریزی است یا اینکه انتقاد وارده با صدایی آرام، ملایم و با لحنی مشوق و حمایت کننده به ما بیان شده است.
تشکر از فرد منتقد- در کمال ادب و احترام، از فرد منتقد تشکر کنید که برای شما وقت گذاشته است. مهم ترین عامل در پذیرش انتقاد و اصلا گوش فرا دادن به آن، این است که شما بتوانید ذهن خود را فارغ از تمام محدودیت ها و فشارها روانی، رها کنید و با آرامش خاطر و فراغ باز، به صحبت ها و انتقاد افراد گوش فرا دهید. انتقاد را با خودتان تکرار کنید و چندین بار آن را از زبان خودتان بشنوید؛ مطمئن باشید که با این راهکارها می توانید همانند یک فرد عاقل و بالغ، با مقوله ی انتقاد مواجه شوید.
خودداری از جملات تشدید کننده- بدون شک هر انتقاد غیر واقعی که در مورد شما بیان می شود دارای یک معنی است. در واقع هر فردی می تواند آن را به دلخواه خود تفسیر کند. معنی کردن همراه با شدت بخشیدن به انتقاد سبب اعلام پذیرش آن می شود. حتی در این مواقع فرد منتقد می تواند بگوید که پس خودت هم متوجه نقص کار شده ای.
انتقادات خوب و بد- به بیان دکتر وهاب حاجی سردار: زمانیکه شما بتوانید انتقادات را قاطعانه بپذیرید و در برابر آنها حالت تدافعی نداشته باشید، پیروزید و احساس لذت بخشی خواهید داشت. احتمالا شما هم بعضی وقتها بخواهید صادقانه انتقادی با هدف عملکرد بهتر اشخاص داشته باشید. بهتر است یاد بگیرید که چگونه انتقاد کنید و از سویی چگونه در مقابل انتقادات گر چند شدید، قاطعانه اما با احترام و انسانیت برخورد کنید. در واقع بعضی انتقادات صادقانه و دوستانه و برخی ها هم خصمانه و از روی آسیب زدن به شما می باشد. مسئله اصلی این است که مقصود شخص را دریابید و بعد با آرامش تصمیم بگیرید که به چه روشی با او برخورد کنید.
کاربرگ 16-6 بازتاب های من
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
فهرست فصل شانزدهم این کتاب
--------------
همه مطالب: