آنچه که داریوش از دنیای روان برداشت کرده (اصول برخورد با بیماران اعصاب و روان و عاطفی)
توجه خانواده یکی از ارکان مهم مراقبت از بیمار است، زیرا خانواده در اکثر مواقع مسئولیت حمایت از بیمار را برعهده دارد. خانواده هایی که قادر به سازگاری با مسأله بیماری عزیزانشان نیستند ممکن است بیمار علایم بحران عاطفی عمیق تر را از خود نشان دهند.
آموزش به بیمار و خانواده- به بیماران و خانوادههای آنها آموزشهای مربوط به مدیریت بیماری، راهکارهای مقابله با علائم و نشانهها، روشهای مراقبت خانگی و مهارتهای مرتبط با بهبود کیفیت زندگی را ارائه شود.
برچسب نزنید- در برخی از خانواده ها به علت پایین بودن سطح سواد فرهنگی از عنوان برخی از بیماری های روانی برای انگ زدن به بیمار استفاده می شود یا اختلال روانی وی را مرتب به رخش می کشند که این مورد فرآیند درمان را مشکل، پیچیده و طولانی می کند.
مقابله با پرخاشگری- با فرد همدردی کنید و اجازه دهید عواطف و احساسات خود را بیان کند. به عنوان مثال میتوانید به او بگویید: «آیا چیزی ناراحتت کرده»، «تمایل داری از چیزهایی که شما را عصبانی میکند صحبت کنی.» بهتر است سایر افرادی که تحمل و حوصله کمتری دارند و قبلاً نشان دادهاند که در مقابل پرخاشگری فرد عصبانی میشوند، محیط را ترک کنند. زمان عصبانیت و پرخاشگری شدید بود سعی کنید تنها در منزل نباشید. از همراهی سایر اعضاء خانواده، دوستان یا همسایهها استفاده کنید.در موارد خیلی شدید از اورژانس پزشکی کمک بخواهید. هیچگاه بیمار را فریب ندهید حتی اگر فکر کنید که بنفع او است. تلاش کنید همیشه با او روراست باشید و روشن صحبت کنید.
دستور- فشار آوردن به بیمار و توصیه مرتب به او که این کار را بکن و آن کار را نکن یا گفتن جملاتی از این دست که آیا تو نمی خواهی خوب شوی؟ می تواند سبب واکنش منفی بیمار شود.
رژیمغذایی- استفاده از مواد غذایی که محرک دستگاه عصبی هستند، سلامت روان را به خطر میاندازند و در طولانی مدت باعث ایجاد آسیبهای جبرانناپذیر میشوند. برای مثال، نوشیدنیهایی که دارای قند و کربوهیدرات زیاد هستند حجم زیادی از قند را وارد بدن بیمار شود و در نهایت نیز تبدیل به چربی و بیماری مانند دیابت میشود.
تریبون آزاد- گفتگو با بیمار در مورد هر موضوعی که دوست دارد باعث می شود تا او آزادانه سخن بگوید و این مسئله بین شما و بیمار صمیمیت به وجود می آورد و از سوی دیگر، سبب میشود تا بیمار خود را تنها احساس نکند و در مورد بیماری خود دچار توهم نشود.در گفتگو با بیمار درک این نکته ضروری است که در کوتاه مدت و خیلی سریع نمی توان دیدگاه بیمار را تغییر داد.
نظارت بر داروها و درمانها- نظارت و مدیریت داروها و درمانهایی که بیماران با اختلالات عصبی و روانی دریافت میکنند لازم است. صحت انجام دستورات پزشکی، مصرف دقیق داروها، نظارت بر عوارض جانبی و پاسخ به سوالات بیماران در مورد درمانها و داروها کمک شود.
سنگ صبور- صبر و شکیبایی و حوصله زیاد در برخورد با یک بیمار روانی کمک بزرگی به بهبودی وی است. در مقابل عصبانی شدن و بی حوصلگی به خرج دادن می تواند بیماری را تشدید کند.
مراقبت از سلامت روانی- مراقبتهای روانی شامل ارائه حمایت عاطفی و انگیزش مثبت، ایجاد فضای صمیمی و آرام برای بیمار، مدیریت استرس و اضطراب، و ارائه راهنمایی در مواجهه با احساسات منفی میباشد. خانواده نقش بسیار مهمی دارد. آنها میتوانند با ارائه حمایت روانی، ایجاد فضای آرام و پذیرا برای بیمار، بهبود خودشناسی و تغییر نگرش بیمار را تسهیل کنند. همچنین، با به اشتراک گذاری تجربیات و احساسات، خانواده میتوانند احساس تعلق و همبستگی بیشتری را به بیمار منتقل کنند و او را در روند بهبودی و درمان یاری کنند.
احترام- برداشت ها و تلقی های غلط و نادرستی که در میان خانواده ها درباره بیماری روانی و برخی از اختلال های روانی وجود دارد یکی از عوامل شدت یافتن بیماری است. بیمار روانی دارای چرخه خاص خود است؛ به این معنا که می تواند از اختلالات سبک تا بحران های بزرگ را دربرگیرد و رفتار افراد با بیمار، با توجه به ویژگی های بالینی نوع بیماری، روش خاصی را می طلبد.
پیشگیری و ارتقاء سلامت- با ارائه آموزشهای بهداشت روانی، تشویق به فعالیتهای سالم، مراقبت از سبک زندگی و مدیریت استرس، به افزایش سلامت عمومی بیماران کمک شود. همچنین مانع بروز اتفاقات تلخ ناشی از بیماری روانی لازم است.
پذیرش بیماری- انکار بیماری روانی چه از سوی بیمار و چه اطرافیان وی به یک اندازه می تواند فرآیند بهبود و درمان را به عقب بیندازد؛ پس پذیرش بیماری گام نخست در درمان است.
ارائه آموزش و توجیهات- آموزش و توجیهات لازم را در مورد بیماری، روشهای مدیریت، رفتارهای درست و تغییرات در سبک زندگی آموزش داده شود. این آموزشها میتوانند به بیماران کمک کنند تا خودکارآمدی بیشتری در مدیریت عصبی و روانی خود داشته باشند و سریعتر بهبود پیدا کنند.
مراقبتهای درمانی و پشتیبانی- راهنمایی و آموزش در مورد استفاده صحیح از این مراقبتها، پیشگیری از عوارض جانبی و تسهیل در فرآیند درمان برای بیمار و خانواده او بسیار اهمیت دارد. حضور و حمایت خانواده در طول مراحل درمان، با ارائه حمایت عاطفی، انگیزش مثبت و همراهی، میتواند تأثیر بسزایی بر روند بهبود بیمار داشته باشد. خانواده میتواند از طریق ارتباط مستقیم با تیم درمانی، اطلاعات بیشتری درباره روشهای مراقبت درمانی و نقشهای خود در فرآیند درمان را دریافت کند و این اطلاعات را به بیمار منتقل کند. همچنین، آنها میتوانند بهبودی بیمار را مورد بررسی و نظارت قرار داده و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهند.
برنامه سبک روزانه- همراهی با بیمار برای ایجاد یک برنامه سبک روزانه و منظم و جلوگیری از تغییرات زیاد و غیرقابل پیشبینی در طول روز تنظیم برنامه روزانه مانند ساعت خواب، کمک به خریدهای مایحتاج خانه، کمک در کارهای منزل، تنظیم ساعات شخصی در روز برای ورزش و قدم زدن از جمله این موارد است.
مدیریت داروها- بسیاری از بیماران اعصاب و روان نیاز به مصرف داروهای خاصی دارند. باید توجه شود و داروها را با دقت، ترتیب درست و به موقع به بیماران داده شوند. همچنین، باید از عوارض جانبی داروها آگاهی داشته باشند.
سلامت جسمانی و روانی سایر اعضاء خانواده- برای حمایت و مراقبت کافی از بیمار لازم است سایر اعضاء خانواده سالم، شاداب و پرانرژی باشند. از این رو سایر اعضاء خانواده نیز لازم است از فعالیتهای تفریحی، ورزشی و استفاده از اوقات فراغت شخصی خود برخوردار شوند. هر چند اعضاء خانواده سالم و شاداب باشند، بیشتر میتوانند در مراقبت از بیمار موثر باشند.
از خودتان غافل نشوید- اگر بیماری اطرافیان برای شما فشار روانی دارد و شما به عنوان مراقب و شخص نزدیک در حال مراقبت از او هستید، خودتان را فراموش نکنید. اگر شما که مراقبت او هستید، از لحاظ جسمی دچار مشکل شوید اوضاع وخیم تر می شود. برای اینکه تکیه گاه خوبی باشید، سعی کنید از قرص های تقویتی و آرام بخش استفاده کنید تا بیمارتان احساس خلا و ضعف را در شما نبیند. امیدواری شما او را امیدوارتر می کند.
از محبت خارها گل میشود- به عقیده دکتر وهاب حاجی سردار: هر شخصی نسبت به محبت به عزیز بیمار خود روش خاص خود را دارد. برخی همدلی و برخی دلسوزی میکنند. حقیقت این است که محبت واقعی به بیمار به شکلی باید باشد که نشان دهد شما به او بدون شیله پیله علاقهمند و وابسته هستید و با او احساس مسرت میکنید. یکی از نیازهای اصلی بیماران محبت است و محبت معجزه شفا دارد. خانواده، همسر و دوستان در خط اول این نیاز قرار دارند. محبت کردن بخش بسیار مهمی در سلامت بیمار است و در نهایت باعث استحکام و اعتلای خانواده و یا دوستی میشود. بیمار خوبی و بدی در ایام بیماری را هیچگاه فراموش بیمار نمیکند. وقتی صحبت از محبت و یاری به میان می آید، باید به فکر حفظ رابطه یا دوستی شکل گرفته در ایام خوشی و ناخوشی بود. در یک رابطه دوستانه یا عاشقانه ابراز محبت دو طرفه دلیل استحکام رابطه میتواند باشد و اگر از محبت چشم پوشی کنیم و ندانیم چگونه و به چه میزان محبت کنیم میتواند دلیل پژمردگی و خشکی رابطه هم باشد.
کاربرگ 17-3 پرسشنامه سوخت در حریق عاطفی
1. از دست دادن کسی که برای من مهم بود.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
2. شکست عشقی
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
3. بیماری یا صدمه دیدن
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
4. مشکلات پولی
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
5. تغییرات عمده سیاسی
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
6. تحقیر، شرم یا خجالت
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
7. نگرانی های دیگر من
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
آیا ما سعی می کنیم شما را در مورد همه چیزهای بدی که ممکن است برای شما رخ دهد، نگران کنیم؟ توصیه ما در فصل 8 در مورد ارزش متمرکز ماندن در زمان حال چیست؟ خوب، نکته خوبی را مطرح کردید! ماندن در زمان حال ایده خوبی است، اما آمادگی منطقی برای آینده نیز همینطور است.
مته آتش نشانی نام روشی برای تمرین نحوه تخلیه ساختمان در صورت آتش سوزی یا سایر شرایط اضطراری است این تمرین طوری صورت میگیرد که گویا واقعاً یک حادثه اضطراری حریق رخ داده است. به منظور آمادگی، ما استراتژی مته آتش نشانی را به روش خود پیشنهاد می کنیم. هر رویدادی را که در کاربرگ 17-3 به نظرتان موضوع نگرانکننده است در مد نظر بگیرید و فکر کنید که اگر آن رویداد رخ دهد چگونه با آن کنار میآیید. ابتدا یک مثال از استراتژی مته آتش نشانی را مرور کنید.
مثال:
آقای علی حدود دو ماه پیش از ترکیبی از اضطراب و افسردگی بهبود یافت. او در حال آماده شدن برای اتمام ملاقات با مشاور حرفه ای خود بعد از شش ماه است. قبل از پایان جلسات خود، درمانگر علی پیشنهاد می کند که برای آتش سوزی احتمالی یا شعله ور شدن یکی از ترس هایش آماده شود. درمانگر از علی میخواهد که استراتژی مته آتش نشانی (به کاربرگ 17-4 را ببینید) در مورد یکی از نگرانیهایش پر کند. پدر و عموی علی هر دو در پنجاه سالگی بر اثر سرطان روده بزرگ در گذشته اند و علی اکنون پنجاه و یک ساله است، بنابراین ترس از ابتلا به سرطان روده بزرگ برای او بسیار حائز اهمیت است.
_________________________________________________________
فهرست فصل هفدهم این کتاب
--------------
همه مطالب: